دومین مشخصه این دوران خوش گذرانی و هوسرانی
دربار و شخص خلیفه است . کار خلفا در این دوره خوش گذرانی و شب نشینی و میگساری بود
و کار به جایی کشید که دربار عملا میکده شد .از دیگر مولفه های شناخت این دوران ،
ظلم و ستم و بیدادگری و خودکامگی و گسترش آن در این دوره بود . صرف هزینه های
فراوان در خوش گذرانی ها و برپایی مجالس عیش و نوش و ساخت و ساز قصر های مجلل و
تفرحگاههای بی نظیر ،بار سنگینی را بر دوش مردم گذاشته بود و جان مردم به لب رسیده
بود .
در این زمانه نهضتها و قیامهای علویان و غیر علویان گستردگی ویژه ای پیدا
کرد به طوری که این قیام ها به خبرهای روزمره جامعه عباسی تبدیل شد .گرچه این قیام
ها به شدت سرکوب می شد اما اثر خود را برجا می گذاشت . و نارضایتی ها را تداوم می
بخشید .در فاصله سالهای 219 تا270قمری تعداد 18 قیام ضبط شده است . در اینچنین
جامعه ای که التهاب از سر و رویش می بارد رفتار سیاسی امام باید به گونه ای باشد که
تنش زا نباشد و جان و مال شیعیان را از تیغ آماده عباسیان برهاند و الا ،شیعیان نیز
در بین و همراه با دیگر مخالفان به شدت سرکوب می شدند .اما مبا توجه به این اوضاع و
احوال ،کارهای سیاسی خود را با فعالیتهای زیر زمینی و مخفیانه آغاز می کند .موید
این معنا بویژه در دوره متوکل این گزارش است ؛ محمد بن شرف می گوید : همراه امام
هادی در مدینه راه میرفتم . امام فرمود : آیا تو پسر شرف نیستی ؟عرض کردم : آری .
آنگاه خواستم از حضرت پرسشی کنم ،امام بر من پیشی گرفت و فرمود :« ما در حال گذر از
شاهراهیم و این محل ،برای طرح سوال مناسب نیست » ! (بحار الانوار،،ج 50،ص176 )