نشانه های ظهور امام زمان ( عجل الله فرجه ) - ندای آسمانی

«ندا» بلند شدن صدا و ظهور آن است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‏شود. [1] در اینجا منظور از ندای آسمانی، ظاهراً صدایی است که در آستانه ظهور حضرت مهدی‏ علیه السلام از آسمان شنیده می‏شود. [2] و همه مردم، آن را می‏ شنوند.
در روایات، تعبیرهای «ندا»، «صیحه» و «صوت» بیانگر این نشانه ظهور است؛ اگرچه ممکن است به نظر رسد هر یک از آنها، نشانه جداگانه‏ ای باشد که پیش از ظهور واقع می‏شود؛ [3] لکن به نظر می‏رسد که اینها تعبیرهای گوناگون از یک حادثه و یا دست کم، اشکال گوناگون یک حادثه است. مراد از همه آنها، همان بلند شدن صدایی در آسمان است؛ ولی به اعتبار اینکه صدای عظیم بیدار باشی است که همه را متوجه خود می‏کند و نیز موجب وحشت عمومی و ایجاد دلهره و اضطراب می‏گردد؛ به آن «صیحة»، «فزعة»، «صوت» و «نداء» - که هر یک بیانگر ویژگیِ از آن حادثه است. اطلاق می‏شود.
این احتمال نیز وجود دارد که آنها، سه رخداد جدای از هم باشند که در یک زمان رخ می‏دهند، به این گونه که ابتدا صدایی عظیم و هولناک به گوش جهانیان می‏رسد و همه را متوجه خود می‏کند (صیحه). به دنبال آن، صدای مهیب و هولناکی شنیده می‏شود که دل‏های مردم را به وحشت می‏ اندازد (فزعه). آن گاه از آسمان صدایی شنیده می‏شود که مردم را به سوی مهدی‏ علیه السلام فرا می‏خواند (ندا).
روایاتی که در مورد این نشانه‏ها از طریق شیعه و سنی رسیده فراوان؛ بلکه متواتر است. [4] .
امام باقرعلیه السلام می‏فرماید: «یُنادِی مُنادٍ مِنَّ السَّماءِ بِاسْمِ القائِمِ‏ علیه السلام، فَیَسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَمَنْ بِالمَغْرِبِ، لایَبْقی راقِدٌ اِلّا اِسْتَیْقَظَ، وَلا قائِمٌ اِلاَّ قَعَدَ، وَلا قاعِدٌ اِلاَّ قامَ عَلی رِجْلَیْهِ فَزِعاً مِنْ ذلکَ الصَّوتِ... وَهُوَ صَوتُ جَبْرَئیل الرُّوحُ الاَمِین»؛ «ندا کننده‏ای از آسمان، نام قائم را ندا می‏کند، پس هر که در شرق و غرب است، آن را می‏شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‏ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‏ایستند. رحمت خدا بر کسی که از این صدا عبرت گیرد و آن را اجابت کند؛ زیرا صدای نخست، صدای جبرئیل روح الامین است».
آن گاه می ‏فرماید: «این صدا، در شب جمعه بیست و سوم ماه رمضان خواهد بود. در این هیچ شک نکنید و بشنوید و فرمان برید. در آخر روز، شیطان فریاد می‏زند که «فلانی مظلومانه کشته شد» تا مردم را بفریبد و به شک اندازد. [5] .
امام ‏صادق‏ علیه السلام می‏فرماید: «یُنادِی مُنادٍ مِنْ السَّماءِ اَوّلَ النَّهارِ: اَلا انَّ الحَقَّ فِی عَلیٍّ وَشیعَتِهِ. ثُمَّ یُنادِی اِبْلیسُ لَعَنَهُ اللَّهُ فِی آخِرِ النَّهارِ: اَلا انَّ الحَقَّ فِی عُثمانَ وَشیعَتِهِ، فَعِنْدَ ذلِکَ یَرتابُ المُبْطِلُونَ» [6] ؛ «در ابتدای روز، گوینده‏ای در آسمان ندا می‏دهد: آگاه باشید که حق با علی‏ علیه السلام و شیعیان او است. پس از آن، در پایان روز، شیطان - که لعنت خدا بر او باد - از روی زمین فریاد می‏کند: حق با عثمان (ممکن است مقصود سفیانی باشد) و پیروان او است. پس در این هنگام، باطل گرایان به شک می‏افتند».
افزون بر اینها، روایات دیگری نیز به همین مضمون وجود دارد که از مجموع آنها، می‏توان چند نکته را استفاده کرد:
1. «صیحه»، از نشانه‏ های حتمی ظهور شمرده شده است و شیخ طوسی، نعمانی، شیخ مفیدرحمه الله، شیخ صدوق ‏رحمه الله، و... به حتمی بودن آن اشاره کرده‏اند. [7] .
2. این صدا از آسمان شنیده می‏شود؛ به گونه ‏ای که همه مردم روی کره زمین - در شرق و غرب - آن را می‏ شنوند و به خود می‏ آیند. از برخی روایات استفاده می‏شود که هر جمعیتی آن صدا را به زبان خود خواهد شنید. [8] .
3. محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت و بیعت با مهدی‏ علیه السلام است؛ یا تعبیرهای: «اِنَّ الْحَقَ فِی عَلیٍّ وَشِیعَتِهِ» [9] و «اِنَّ الحَقَّ فِی آلِ مُحَمَّدٍ». [10] .
4. هم زمان با شنیده شدن این صدا از آسمان و یا کمی پس از آن، در روی زمین نیز صدایی شنیده می‏شود. ندا دهنده شیطان است که مردم را به گمراهی فرا می‏ خواند و تلاش می‏کند با ایجاد تردید درمردم، آنان را از حمایت مهدی‏ علیه السلام و اجابت دعوت آسمانی، باز دارد.
5. جبرئیل، مردم را به حق فرا می‏خواند و شیطان و نیروهای شیطانی و پیروان سفیانی به باطل. ظاهر شدن این نشانه، هم زمان با خروج سفیانی و صیحه آسمانی است. [11] .
از ظاهر روایات، با توجه به ویژگی‏هایی که برای آن بیان شده، فهمیده می‏شود که تحقّق آن، طبیعی نخواهد بود. خداوند، برای آنکه شروع این انقلاب جهانی را اعلان کند و به همگان برساند که انقلابی بزرگ در حال شکل‏گیری است و حق بودن حضرت مهدی‏ علیه السلام را بنمایاند و به یاران و دوستان و علاقه‏مندان به چنین رستاخیزی خبر بدهد؛ صیحه آسمانی را معجزه آسا به گوش همگان می‏رساند. [12] .
پی نوشت ها:
[1] راغب، المفردات.
[2] ر.ک: الغیبة، ص 253، ح 13.
[3] همان، ص 289، ح 6.
[4] ر.ک: منتخب الاثر، ص 459.
[5] الغیبة، ص 235، ح 13.
[6] کتاب الغیبة، ص 454، ح 461.
[7] ر.ک: کتاب الغیبة، ص 435، ح 425؛ الارشاد، ج 2، ص 370.
[8] کتاب الغیبة، ص 266، ح 54؛ کمال‏الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 650، ح 8.
[9] کتاب الغیبة، ص 435؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 652، ح 14.
[10] الصراط المستقیم، ج 2، ص 259.
[11] ر.ک: چشم به راه مهدی ‏علیه السلام، ص 286.
[12] همچنین ر.ک: کنزالعمال، ح 14، ص 588، ح 39665.