آیه شماره 65 از سوره مبارکه نحل - زنده شدن زمین و آغاز بهار

متن آیه

وَاللّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْیَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّقَوْمٍ یَسْمَعُونَ
ترجمه

و خدا از آسمان آبى فرود آورد و با آن زمین را پس از پژمردنش زنده گردانید قطعا در این [امر] براى مردمى که شنوایى دارند نشانه‏اى است
تفسیر

پدیده‏هاى طبیعى، (از جمله آمدن ابر وباران) تصادفى نیست، به اراده‏ى خداوند است. «واللَّه انزل»
زمین همچون انسان مرگ و حیات دارد. «فاحیا به الارض بعد موتها»
اجراى برنامه‏هاى الهى از طریق اسباب عادى وطبیعى است. «فاحیا به الارض»
آب، مایه‏ى حیات زمین وزمینیان است. «فاحیا به الارض»
تدبیر خداوند در طبیعت، کلاس توحید است. «انّ فى ذلک لآیة»
بهترین راه خداشناسى، گوش سپرن وپندگرفتن از آیات الهى است. «لآیة لقوم یسمعون»

آیه شماره 1 از سوره مبارکه ناس

متن آیه

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ
ترجمه

اى پیامبر!) بگو: پناه می برم به پروردگار آدمیان.
تفسیر

پیامبر، امین وحى است و چیزى از خود نمى‏گوید. «قل»
خطرات به قدرى شدید است که خدا به پیامبرش دستور پناه بردن مى‏دهد. «قل اعوذ»
بدون استمداد از خدا، امکان مبارزه با شرور نیست. «اعوذ بربّ النّاس»
گناهکاران نباید مأیوس شوند، زیرا خداوند، پروردگار همه مردم است نه فقط مؤمنان. «ربّ النّاس»
وقتى پیامبر، به خدا پناه مى‏برد، وظیفه ما روشن است. «قل اعوذ بربّ النّاس»

آیه شماره 5 از سوره مبارکه فلق

متن آیه

وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ

ترجمه

و از شرّ هر حسود آنگاه که حسد ورزد.

تفسیر

حسادت، دارویى جز پناه بردن به خدا ندارد. «قل اعوذ... اذا حسد»
زمینه‏ها زمانى خطرناک است که به فعلیّت در آیند. «حاسد اذا حسد»
حسادت، کم و بیش در افراد هست؛ اقدام عملى بر اساس آن گناه است. «اذا حسد»

آیه شماره 2 از سوره مبارکه فلق

متن آیه

مِن شَرِّ مَا خَلَقَ

ترجمه

از شرّ آفریده‏هایش.

تفسیر

در دعا با دید وسیع برخورد کنید. «شرّ ما خلق» (همه مخلوقات را در برمی ‏گیرد.)

آیه شماره 1 از سوره مبارکه فلق

متن آیه

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ

ترجمه

بگو: پناه مى‏برم به پروردگار سپیده دم.

تفسیر

پناه بردن به خدا را باید به زبان جارى کرد. «قل اعوذ»
به خاطر زیادى خطرات و اهمیّت آن انبیا نیز باید به خدا پناه برند. «قل اعوذ»
اصلاح خود و جامعه، بدون استمداد و پناهندگى به خداوند امکان ندارد. «قل اعوذ بربّ الفلق»
چون شرور بر قلب و فکر انسان قفل مى‏زنند، باید به قدرتى پناه برد که شکافنده و شکننده قفل‏ها و موانع باشد. «بربّ الفلق»

آیه شماره 4 از سوره مبارکه اخلاص

متن آیه

وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ

ترجمه

و هیچ همتایى براى او نباشد.

تفسیر

نه در ذات، نه در صفات و نه در افعال، هیچ کس و هیچ چیز شبیه و مانند خداوند نیست. «و لم یکن له کفوا احد»
خداوند شبیه ندارد تا بتواند شریک او در امور هستى گردد. «و لم یکن له کفوا احد»

آیه شماره 3 از سوره مبارکه اخلاص

متن آیه

لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ

ترجمه

فرزند نیاورده و فرزند کسى نیست.

تفسیر

صَمَدیّت و بی ‏نیازى خداوند از همه چیز، دلیل آن است که او نیاز به فرزند و والدین ندارد. «اللّه الصمد. لم یلد و لم یولد»
خداوند علّتى ندارد و از چیزى به وجود نیامده است. «و لم یولد»
مولود، معلول است و نمى‏تواند خدا باشد. «و لم یولد» (چگونه مسیحیان عیسى را مولود مریم، ولى باز هم او را خدا می دانند؟)

آیه شماره 2 از سوره مبارکه اخلاص

متن آیه

اللَّهُ الصَّمَدُ

ترجمه

خداوندى که مقصود همگان است.

تفسیر

توجّه تمام موجودات، خواسته یا ناخواسته به سوى اوست. «اللّه الصمد»
تنها او غنى است و همه به او محتاجند. «اللّه الصمد»
تنها خداوند است که سزاوار قصد کردن است. «اللّه الصمد» (حرف الف و لام در الصمد براى حصر است.)
موجودات، در همه امورشان محتاج اویند. «اللّه الصمد» (کلمه صمد مطلق است و شامل تمام احتیاجات مادى و معنوى مخلوقات میشود.)

آیه شماره 1 از سوره مبارکه اخلاص

متن آیه

قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ
ترجمه

بگو: او خداوند یگانه است.
تفسیر

پیامبران امین وحى‏اند؛ خدا به پیامبر فرمود: «قل...» او نیز مى‏گوید: «قل...»
خداوند، در عین حضور، از دیدگان غایب است و قابل مشاهده نیست. «هو» (اهل توحید عقیده دارند که «لا تدرکه الابصار و هو یدرک الابصار»(254) چشم‏ها او را درک نمى‏کند ولى او چشم‏ها را درمى‏یابد.)
به سؤالات اعتقادى باید پاسخ داد. «قل هو اللّه...»
عقاید حق را باید به دیگران اعلام کرد. «قل هو اللّه...»
خداوند در همه چیز یکتاست. در ذات و صفات، در علم و قدرت و حیات و حکمت، در آفرینش و هستى بخشى. «قل هو اللّه احد»

آیه شماره 6 از سوره مبارکه ماعون

متن آیه

الَّذِینَ هُمْ یُرَاؤُونَ

ترجمه

آنان که پیوسته ریا می کنند.

تفسیر

افرادى که از خدا جدا شوند، به دنبال کسب جایگاهى در نزد دیگران با ریا کارى هستند. «یکذّب... یراءون»

آیه شماره 5 از سوره مبارکه ماعون

متن آیه

الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ

ترجمه

آنان که از نمازشان غافلند.

تفسیر

سهو اگر برخاسته از تقصیر و بى‏اعتنائى باشد، سرزنش دارد. «عن صلاتهم ساهون»
سهو در نماز قابل جبران و بخشش است ولى سهو از نماز، به معناى رها کردن آن، قابل بخشش نیست. «عن صلاتهم» (نه «فى صلاتهم»)

آیه شماره 4 از سوره مبارکه ماعون - پس واى به حال نمازگزاران

متن آیه

فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ

ترجمه

پس واى به حال نمازگزاران.

تفسیر

هر نمازى ارزش ندارد و هر نمازگزارى بهشتى نیست. «فویل للمصلّین»

آیه شماره 3 از سوره مبارکه ماعون

متن آیه

وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ
ترجمه

و دیگران را بر اطعام مسکین تشویق نمى‏کند.
تفسیر

نیازهاى عاطفى، مقدم بر نیازهاى جسمى است. (اول محبت به یتیم، سپس سیر کردن مسکین) «یدعّ الیتیم... طعام المسکین»

آیه شماره 2 از سوره مبارکه ماعون

متن آیه

فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ

ترجمه

او همان کسى است که یتیم را با خشونت میراند.

تفسیر

طرد یتیم انسان را از خدا دور مى‏کند. «یکذّب بالدّین... یدعّ الیتیم»
نشانه ایمان، یتیم نوازى و توجه به گرسنگان و محرومان است و هرکس بى‏توجه باشد بى‏دین است. «یکذّب بالدّین... یدعّ الیتیم»
میان عقیده و عمل رابطه تنگاتنگ است. (مسائل جزئى مثل طرد یتیم را جزئى نگیرید که گاهى از مسائل مهمى مثل تکذیب دین خبر مى‏دهد). «یکذّب بالدّین... یدعّ الیتیم»

آیه شماره 1 از سوره مبارکه همزه

متن آیه

وَیْلٌ لِّکُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ

ترجمه

واى بر هر عیب جوى طعنه زن.

تفسیر

یکى از آفات و خطرات ثروت اندوزى، تحقیر دیگران است. «همزة لمزة... جمع مالاً و عدّده»
مسائل اخلاقى جزء دین است و انسان مؤمن، باید زبان و نگاه خود را کنترل کند. «ویل لکلّ همزة لمزة»

آیه شماره 3 از سوره مبارکه عصر

متن آیه

إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ

ترجمه

مگر آنان که ایمان آورده و کارهاى نیک انجام داده و یکدیگر را به حق و استقامت سفارش میکنند.

تفسیر

تنها راه جلوگیرى از خسارت، ایمان و عمل است. «آمنوا و عملوا الصالحات»
به فکر خود بودن کافى نیست. مؤمن در فکر رشد و تعالى دیگران است. «تواصوا بالحقّ»
سفارش به صبر به همان اندازه لازم است که سفارش به حق. «بالحقّ - بالصبر»
ایمان بر عمل مقدم است، چنانکه خودسازى بر جامعه سازى مقدم است. «آمنوا و عملوا... و تواصوا»
بدون ایمان و عمل و صالح و سفارش دیگران به حق و صبر، خسارت انسان بسیار بزرگ است. «لفى خسر» (نکره بودن «خُسر» و تنوین آن نشانه عظمت خسارت است.)
اقامه‏ى حق به استقامت نیاز دارد. «تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر»
جامعه زمانى اصلاح مى‏شود که همه مردم در امر به معروف و نهى از منکر مشارکت داشته باشند. هم پند دهند و هم پند بپذیرند. «تواصوا بالحقّ» (کلمه «تواصوا» براى کار طرفینى است)
نجات از خسارت زمانى است که انسان در صدد انجام تمام کارهاى نیک باشد گرچه موفق به انجام آنها نشود. «عملوا الصالحات» (کلمه «الصالحات» به صورت جمع محلّى به الف و لام آمده است)
ایمان باید جامع باشد نه جزئى. ایمان به همه اجزا دین، نه فقط برخى از آن. «الاّ الّذین آمنوا» (ایمان، مطلق آمده است تا شامل تمام مقدسات شود.)

آیه شماره 2 از سوره مبارکه عصر

متن آیه

إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ
ترجمه

همانا انسان در خسارت است.
تفسیر

انسان از هر سو در خسارت است. «لفى خسر»
انسانِ مطلق که در مدار تربیت انبیا نباشد، در حال خسارت است. «انّ الانسان لفى خسر»

آیه شماره 1 از سوره مبارکه تکاثر

متن آیه

أَلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ
ترجمه

فزون طلبى (و تفاخر) شما را سرگرم کرد.
تفسیر

فزون طلبى و فخرفروشى انسان را به کارهاى بیهوده و عبث مى‏کشاند. «الهاکم التکاثر»

آیه شماره 7 از سوره مبارکه زلزله

متن آیه

فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ

ترجمه

پس هر کس به مقدار ذرّه‏اى کار نیک کرده باشد همان را ببیند.

تفسیر

همه مردم در دادگاه عدل الهى یکسان‏اند. «فمن یعمل... ومن یعمل...»
کیفر و پاداش الهى، بر اساس عمل است. «فمن یعمل... ومن یعمل...»
عمل هر چه هم کوچک باشد، حساب و کتاب دارد. لذا نه گناهان را کوچک شمرید و نه عبادات را. «مثقال ذرّة»
تجسم و دیدن عمل در آن روز خود عذاب یا لذت است. «یره»

آیه شماره 7 از سوره مبارکه بینه

متن آیه

إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ

ترجمه

بى شک کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام داده‏اند آنانند خود بهترین مخلوقات.

تفسیر

انسان با انتخاب خود جایگاه خود را تعیین مى‏کند، یا شرّ البریّه و جهنمى، یا خیر البریّه و بهشتى. «کفروا... شرّ البریّة... آمنوا... خیر البریّة»
مقایسه میان کفر و ایمان و پایان کار آنان، بهترین نوع روشنگرى است. «شرّ البریّة - خیر البریّة»
رشد یا سقوط دیگر موجودات، محدود است ولى رشد و سقوط انسان، بى نهایت است. «شرّ البریّة - خیر البریّة» (انسان در اثر ایمان و عمل صالح مى‏تواند حتى از فرشتگان برتر باشد.)
بهترین شدن در گرو ایمان است و بدترین‏ها اهل کفرند. (در کلمه «هُم» معناى انحصار است) «اولئک هم شرّ البریّة... هم خیر البریّة»
ایمان به شرطى ثمربخش است که همراه با عمل صالح باشد «آمنوا و عملوا الصالحات» (ولى کفر به تنهایى سبب دوزخ است.)